نمونه برداری از مواد جامد به علت همگن نبودن و همچنین رابطه اندازه ذرات با مقدار
نمونه، گاهی اشکالاتی دارد که باید موقع نمونه برداری مورد توجه قرار گیرد. برای مثال،
در صورت همگن نبودن جسم جامد، می‌توان فرض کرد که یک نمونه سنگ معدن، ۵۰ درصد ناخالصی
دارد که به شکل کلوخه‌های کوچکی است که ۰/۵ گرم وزن دارند و بقیه ماده به صورت پودر
می‌باشد. اگر بدون همگن کردن نمونه، بخواهیم یک گرم از آن را وزن کنیم، ممکن است یک
کلوخه در نمونه وجود داشته باشد که در این صورت ۵۰ درصد نمونه خالص است و ۵۰ درصد ناخالص.
ممکن است نمونه از دو کلوخه تشکیل شده باشد که به این ترتیب، نمونه صد در صد ناخالص
است. در نمونه اصلاً کلوخه‌ای وجود نداشته باشد، که در این صورت نمونه صد در صد خالص
است. در سه حالت بالا به استثنای مورد اول که بطور تصادفی نمونه‌ای از کل جسم به دست
آمده است، نمونه برداری بطور غلط انجام شده است. پس لزوم همگن سازی نمونه برای نمونه
برداری صحیح آشکار می‌شود. اندازه ذرات یک جامد و وزن نمونه‌ای که باید از آن انتخاب
شود توسط معادله زیر به یکدیگر مربوط می‌شوند:
وزن نمونه =۱۰۰ x وزن بزرگترین قطعه موجود
تقلیل اندازه نمونه بزرگ
در توده تشکیل شده از نمونه بزرگ، معمولاً ذرات کوچک تر در قسمت های زیرین و ذرات بزرگ
تر در قسمت های خارجی قرار می‌گیرند. برای یکنواخت کردن این توده و تقلیل اندازه آن
از روش مخروط کردن و چهار بخش کردن استفاده می‌شود. برای این منظور باید مواد را توسط
آسیاب خرد کرده و از الکهای مخصوص عبور دهیم، بطوری که قطر ذرات حاصل حدود ۴ میلیمتر
شود. روش خرد کردن باید با وضعیت جسم متناسب باشد. مثلاً در مورد پیریت، مقداری از
گوگرد در اثر گرمای حاصل از سایش در مجاورت هوا اکسید می‌شود یا سنگهای معدنی دارای
آهن II در اثر سایش و مجاورت با هوا به آهن III تبدیل می‌شوند. بعد از سایش و یکنواخت
کردن نمونه باید وزن آن به مقداری که قابل حمل به آزمایشگاه باشد تقلیل یابد. برای
کاهش مقدار نمونه می‌توان از وسایل مکانیکی استفاده کرد که دقیق تر و سریع تر هستند.
نمونه‌ای از این ابزار ظرفی قیفی شکل به نام هاپر است که در انتهای آن ۴ لوله به قطر
مساوی قرار دارد. نمونه با استفاده از وسایل مکانیکی در هاپر ریخته شده و نمونه‌ای
که از یکی از لوله‌های هاپر خارج می‌شود انتخاب می‌گردد.
صفحه اصلی
