متالورژی و ریخته گری

پژوهشگران دانشگاه هوایی «یوفا» در روسیه، موفق به ابداع روشی برای تغییر ساختار فلزات و آلیاژهای معمولی به موادی با ساختار نانو و خواص برتر شدند. پروفسور «ولادمیر استلاریف» پژوهشگر این دانشگاه و ‌از پژوهشگران این طرح درباره روش ابداعی گروه تحقیقاتی این دانشگاه که به نام «تغییر شکل پلاستیک شدید» موسوم است می گوید:
با استفاده از روش تغییر شکل پلاستیک شدید که برای نخستین بار در دنیا ارائه شده، این امکان فراهم شده است که بتوان ساختار مواد و آلیاژهای عادی را با عبور از درون یک قالب تحت فشارهای بالا به حالت نانو تبدیل کرد. در یکی از روش های به کار رفته، فولاد با آلیاژ معمولی از درون یک قالب که دارای حفره هایی با زاویه ۹۰ درجه است عبور داده شده و به دنبال فرآیند کوچک سازی، دانه های ریزساختار از ابعاد میکرومتری به نانو متری تبدیل می شوند. با انجام این فرآیند که با عملیات تزریق اکستروژن و اعمال حرارت نیز همراه است، شرایط لازم برای تغییر ساختار آلیاژ فراهم می شود. با تغییر ساختار ایجاد شده و با استفاده از فناوری نانو تکنولوژی سختی و استحکام مکانیکی آلیاژ تا چندین برابر افزایش می یابد که از لحاظ کاربردهای صنعتی فولاد سایر آلیاژ ها از اهمیت بسیاری برخوردار است.

كشور ما دارای تمدن قوی در حوزه ‌‌های علوم و كاربرد علوم مهندسی است. اگر به گذشته مراجعه كنیم، متوجه می‌شویم كه ایرانی ‌ها اقوامی با سابقه درخشان در حوزه مهندسی از جمله متالورژی و ریخته ‌گری بودند. برای مثال ایرانیان اولین اقوامی بودند كه از روش متالوگرافی در نشان دادن نقوش سكه‌ها استفاده می‌كردند. در كتاب های تاریخچه متالورژی موجود از ایران به عنوان پدر متالورژی جهان یاد می‌شود. ریخته‌گری بخشی از شاخه مهندسی متالورژی است كه در ایران به عنوان علم در ۵۰ سال گذشته مطرح شده است. در حقیقت ریخته ‌گری به صورت مهندسی در ایران دارای قدمتی حدود ۳ دهه یا حداكثر ۴ دهه است.

اما باید اذعان داشت كه صنایع ریخته ‌گری در كشور ما در حال حاضر از نظر كیفیتی ارتقاء بسیار زیادی یافته‌اند و بسیاری از محصولات ریختگ‍ی كشور با محصولات كشورهای تازه صنعتی و در حال توسعه رقابت می‌كند. اگرچه از لحاظ كیفیت و قیمت فاصله قابل توجهی بین محصولات تولیدی ما و محصولات كشورهای توسعه یافته وجود دارد. البته علت اصلی آن، توانمندی ‌‌های تكنولوژیكی یا دانش فنی نیست بلكه عامل اصلی نارسایی های توسعه صنعت در كشور است. قطعات تولیدی در ایران مشابه قطعات آلمانی یا فرانسوی است ولی از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه نیست. در شرایط موجود صنعت ریخته ‌گری مشكلات زیادی دارد، تعدادی از این صنایع روبه تعطیل شدن است. در آینده رقابت ها زیادتر هم می‌شود. علاوه بر این، فناوری هزینه‌‌های تولید آزمایشی و طراحی را كاهش داده است.

در الگوی توسعه كلان، الگوی توسعه اقتصادی طراحی می‌شود.‌ در الگوی توسعه اقتصادی جایگاه صنعت مشخص است و در چنین شرایطی پیش‌ بینی آینده صنعت از جمله صنعت ریخته ‌گری بستگی به برنامه ‌ریزی ‌‌های آینده در حوزه‌‌های اقتصادی، سیاسی و ... كشور دارد. همه این عوامل در آینده صنعت ریخته ‌گری نقش دارند. آینده صنعت ریخته‌ گری جزیی از آینده صنعت و آینده صنعت جزیی از آینده اقتصاد كشور است.